Παρασκευή 4 Μαρτίου 2011

Η οξεία διάρροια στο σκύλο

Με τον όρο οξεία διάρροια, αναφερόμαστε σε περιστατικά διάρροιας, τα οποία εκδηλώνονται αιφνιδιαστικά και διαρκούν λίγες μέρες, σε αντίθεση με τον όρο χρόνια διάρροια, ο οποίος περιγράφει περιστατικά στα οποία η διάρροια παρατείνεται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Η οξεία διάρροια είναι αρκετά συχνή στην κλινική πράξη και οφείλεται σε πληθώρα αιτίων όπως θα δούμε πιο κάτω. Κύριο χαρακτηριστικό της είναι η αιφνίδια εμφάνισή της.

Συμπτώματα
Ανάλογα με την αιτία που την προκάλεσε, η οξεία διάρροια εμφανίζεται με αυξημένη συχνότητα κενώσεων. Ο όγκος των κοπράνων μπορεί να είναι αυξημένος ή ελαττωμένος. Το χρώμα των κοπράνων κυμαίνεται από φυσιολογικό έως κιτρινοπράσινο, κόκκινο ή και μαύρο. Στο περιεχόμενο των κοπράνων μπορεί να συμπεριλαμβάνονται παράσιτα, πήγματα αίματος, τεμάχια ξένου σώματος, τεμάχια οστών, βλέννα, κ.λ.π.
Ανάλογη επίσης με το αίτιο μπορεί να είναι και η γενική εικόνα του ζώου. Το ζώο συχνά παρουσιάζει ελαττωμένη δραστηριότητα ή και απάθεια. Η όρεξη είναι επίσης ελαττωμένη, ενώ η ανορεξία δεν είναι σπάνιο φαινόμενο. Στα πιο βαριά περιστατικά το ζώο εμφανίζει εμετό, ενώ δεν πίνει ούτε νερό, με αποτέλεσμα την αφυδάτωση, η οποία επιδεινώνεται αν συνυπάρχει πυρετός. Αφυδάτωση βέβαια μπορεί να παρατηρηθεί και σε περιστατικά στα οποία δεν εμφανίζεται εμετός, λόγω της υπερβολικής απώλειας νερού και αλάτων με τα κόπρανα. Η όλη εικόνα μπορεί να συνοδεύεται και με σημεία ενδοκοιλιακού πόνου, με το ζώο δύσκολα να σηκώνεται, η αναπνοή να είναι γρήγορη, με μικρά βογκητά. Όμως, ακόμα και αν το ζώο σηκωθεί όρθιο, οι κινήσεις του είναι αργές και διστακτικές, ενώ σχεδόν πάντα καμπουριάζει στη ράχη του. Εννοείται ότι εφόσον η οξεία διάρροια οφείλεται σε άλλη γενική ασθένεια, θα συνυπάρχουν και τα συμπτώματα της ασθένειας αυτής.

Τα αίτια
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, τα αίτια είναι πολλά και αυτός είναι ο λόγος που η οξεία διάρροια είναι ένα συχνό φαινόμενο. Για λόγους πληρότητας και κατανόησης ομαδοποιούνται ως εξής:
1. Παράσιτα: Πολλά είδη παρασίτων, περνούν ένα μέρος της ζωής τους στο πεπτικό σύστημα του σκύλου. Ανάλογα με το είδος του παράσιτου, τον αριθμό των παρασίτων, την ηλικία και τη φυλή του σκύλου, η προκαλούμενη διάρροια μπορεί να είναι «απλή», χωρίς καν την παρουσία των παρασίτων στα κόπρανα, μέχρι αιμορραγική.
2. Μικρόβια: Διάφορα ειδικά και μη μικρόβια, πολλαπλασιάζονται στο έντερο, παράγουν τοξίνες και προκαλούν διάρροια. Οι μικροοργανισμοί αυτοί μπορεί να βρεθούν στο έντερο, είτε μέσω χαλασμένης – ξινισμένης τροφής, είτε από άλλο σημείο του οργανισμού. Σκύλοι που περιπλανώνται (π.χ. κυνηγετικοί στο κυνήγι, αδέσποτα, κ.λ.π.) μπορεί να γλείψουν εκκρίσεις άλλων μολυσμένων σκύλων ή να γλύψουν τα πτώματα ποντικών, κ.λ.π. Σε πολλές περιπτώσεις τέτοια διάρροια μπορεί να προκληθεί και από το βρώμικο – χαλασμένο νερό.
3. Ιοί: Κλασική περίπτωση, ιδιαίτερα στα κουτάβια, ιογενούς διάρροιας είναι ο τύφος. Από τις άλλες ειδικές ιώσεις που προκαλούν διάρροια ξεχωρίζουν η μόρβα και η ηπατίτιδα. Υπάρχουν όμως και απλές ιώσεις, όπως αυτές που παθαίνει και ο άνθρωπος, οι οποίες μεταξύ των άλλων συμπτωμάτων, προκαλούν και διάρροια.
4. Πρωτόζωα: Αυτά είναι ειδικοί μικροοργανισμοί, ο πιο «διάσημος» εκπρόσωπος των οποίων είναι η λεϊσμανίαση (καλαζάρ). Αλλά και άλλα είδη, τα οποία αναπτύσσονται κυρίως στο παχύ έντερο, προκαλούν οξεία διάρροια με αίμα και βλέννες στα κόπρανα.
5. Φάρμακα: Πολλά φάρμακα προκαλούν διάρροια. Όχι πάντα φυσικά, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις. Είναι μία «φυσιολογική» παρενέργεια. Τα αντιπαρασιτικά χάπια, αρκετά αντιβιοτικά και ορισμένα αντιφλεγμονώδη ενοχοποιούνται για την διάρροια. Πρακτικά όμως αλλά και θεωρητικά, οποιοδήποτε φάρμακο σε κάποιους μικροοργανισμούς μπορεί να προκαλέσει διάρροια. Αυτονόητο είναι ότι η αλόγιστη χρήση, η χρήση χωρίς λόγο και η λανθασμένη δοσολογία πιθανότατα να προκαλέσουν διάρροια.
6. Τοξικές ουσίες: Κάποιοι σκύλοι έχουν την κακή συνήθεια να γλείφουν επιφάνειες τοίχων, δάπεδα, κ.λ.π. Τα χρώματα, τα απορρυπαντικά ακόμα και το αντιψυκτικό του αυτοκινήτου και άλλες ουσίες έχουν τοξική επίδραση στον οργανισμό, επιφέροντας μεταξύ των άλλων διάρροια. Τα φυτοφάρμακα προκαλούν ισχυρό σπασμό του εντέρου και διάρροια ανευρίσκονται στις «φόλες», αλλά και στα φυτά, τα οποία συχνά οι σκύλοι καταναλώνουν για να κάνουν εμετό.
7. Το στρες: Αρκετές στρεσικές καταστάσεις έχουν σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση διάρροιας. Η ψυχολογία του σκύλου, άλλοτε υποτιμημένη και άλλοτε υπερτιμημένη από τους ιδιοκτήτες, είναι ευάλωτη σε μια σειρά από στρεσικούς παράγοντες, οι οποίοι μέσω της αντίδρασης του οργανισμού προκαλούν μερικές φορές μεταξύ των άλλων, διάρροια.
8. Ξένα σώματα: Κομμάτια χαρτί ή εφημερίδα, κορδόνια, ρετάλια υφασμάτων, θραύσματα παιδικών παιχνιδιών, τεμάχια ξύλου κι ένα σωρό άλλα υλικά, ερεθίζουν ή και τραυματίζουν τον πεπτικό σωλήνα με τελική κατάληξη την διάρροια, η οποία συνήθως είναι και αιμορραγική (όταν το ξένο σώμα έχει αιχμηρές απολήξεις) και πολλές φορές στα κόπρανα περιέχονται θραύσματα ή τεμάχια του υλικού που ευθύνεται για το πρόβλημα
9. Ασθένεις του πεπτικού συστήματος ή του οργανισμού: Νοσήματα όπως π.χ. οι ηπατοπάθειες, η παγκρεατίτιδα, κ.λ.π. προκαλούν οξεία διάρροια, αλλά και άλλα συμπτώματα. Η έμφραξη του εντέρου, η στάση του εντερικού περιεχομένου (ειλεός) και άλλες καταστάσεις επίσης προκαλούν οξεία διάρροια.
10. Ιδιοπαθή αίτια: Με τον όρο αυτό αναφερόμαστε σε καταστάσεις αγνώστου αιτιολογίας, οι οποίες όμως προκαλούν οξεία διάρροια. Για να καταλήξουμε σε μία τέτοια διάγνωση, θα πρέπει να γίνει συστηματική διερεύνηση του περιστατικού, ώστε να έχουν αποκλειστεί όλες οι άλλες αιτίες.
11. Διατροφή: Είναι η συνηθέστερη αιτία οξείας διάρροιας. Δεν αναφερόμαστε σε χαλασμένη – αλλοιωμένη τροφή, γιατί την περίπτωση αυτή την εντάσσουμε στα μικροβιακά και τοξικά αίτια. Εδώ θεωρούμε πως το πρόβλημα οφείλεται στην σύνθεση της τροφής, στην ποσότητά της και στον τρόπο διατροφής του ζώου. Έτσι λοιπόν σκύλοι που τρώνε τα αποφάγια του σπιτιού ή έστω και τ’ αποφάγια, σιτίζονται με μια ποικιλία υλικών, τα οποία είναι παντελώς ακατάλληλα γι αυτούς. Παραδείγματα: σάλτσες και καρυκεύματα, τζατζίκι, όσπρια, κ.λ.π. Οι τροφές αυτές, ιδιαίτερα αν καταναλωθούν σε μεγάλες ποσότητες προκαλούν ερεθισμό στο έντερο. Τα περίφημα κόκκαλα, τα οποία αρκετοί ιδιοκτήτες θεωρούν ως εκλεκτό μεζέ για τα ζώα τους, εύκολα τεμαχίζονται από τον σκύλο σε μικρά θραύσματα, τα οποία μπορεί να τραυματίσουν τον βλεννογόνο του πεπτικού, ειδικά σε περιπτώσεις που το ζώο δεν έχει συνηθίσει να τρώει οστά. Οι χαμηλής ποιότητας τροφές εμπορίου, αποδεικνύονται εξαιρετικός διαρροϊκός παράγοντας λόγω της … «σαβούρας» που περιέχουν. Η υπερκατανάλωση της τροφής στα κουτάβια, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην διάρροια, διότι απλούστατα το έντερό τους είναι ανίκανο να επεξεργαστεί όλο αυτό τον όγκο τροφής. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και σε ενήλικα ζώα. Στα κουτάβια συχνό αίτιο διάρροιας είναι το γάλα, το οποίο πολλοί ιδιοκτήτες επιμένουν να το χορηγούν σε αντίθεση φυσικά με τις προσταγές της φύσης. Η απότομη αλλαγή τροφής π.χ. από το προϊόν της εταιρίας Α, στο προϊόν της εταιρίας Β, ή π.χ. από ένα προϊόν ενέργειας σε ένα προϊόν συντήρησης, πάλι επιφέρει διάρροια. Η ορθή πρακτική επιβάλλει την ανάμιξη παλαιού και νέου προϊόντος για 5-7 ημέρες, πριν σταθεροποιηθεί η διατροφή στο νέο προϊόν. Η αναίτια καθώς και η υπερβολική χορήγηση συμπληρωμάτων βιταμινών, ιχνοστοιχείων και αμινοξέων, προκαλεί διάρροια.
12. Συνδυασμός των παραπάνω: Οι προαναφερθείσες ομάδες αιτίων, μπορούν κάλλιστα να συνυπάρχουν σε ένα περιστατικό. Π.χ. φανταστείτε το κουτάβι, το οποίο έχει παράσιτα στο έντερό του και ο ιδιοκτήτης του, του χορηγεί γάλα, ή έναν ενήλικα σκύλο, ο οποίος πάσχει από παγκρεατίτιδα και ο ιδιοκτήτης του χορηγεί υψηλές δόσεις αντιβιοτικών, νομίζοντας ότι το πρόβλημά του είναι μικροβιακής αιτιολογίας!!! Η κλινική πράξη δείχνει ότι συνήθως τα περιστατικά οξείας διάρροιας οφείλονται σε συνδυασμούς.

Διάγνωση
Αν διαβάσατε προσεκτικά τα αίτια, τα οποία προκαλούν οξεία διάρροια στους σκύλους θα διαπιστώσατε ότι τα ομαδοποιήσαμε σε 11 κατηγορίες. Αμέσως – αμέσως λοιπόν, συνολικά αναφέραμε τουλάχιστον 25 με 30 αίτια (2 με 3 για κάθε κατηγορία). Στην πραγματικότητα τα αίτια είναι πολύ περισσότερα, τα οποία όμως είναι αδύνατον να περιγραφούν αναλυτικά, για λόγους έκτασης. Ακόμα όμως και για αυτά τα 25 με 30 αίτια, η διάγνωση είναι δύσκολη. Δεν αρκεί να διαπιστώσουμε την διάρροια, πρέπει να προσανατολιστούμε και στο αίτιο, ώστε η θεραπεία να είναι όσο πιο επιτυχής γίνεται. Εκτός από την πλήρη εξέταση του ζώου, το κλειδί είναι το ιστορικό. Οι πληροφορίες του ιδιοκτήτη είναι υπερπολύτιμες για να μπορέσει ο κτηνίατρος να εντοπίσει το πρόβλημα. Έτσι, αν π.χ., το ιστορικό αναφέρει χορήγηση φαρμάκων ή παιχνίδι με τα παιδιά της οικογένειας, θα αποκλειστούν άλλες αιτίες. Έμφαση πρέπει να δοθεί στο πότε και πως εμφανίστηκε η διάρροια και στα χαρακτηριστικά των κοπράνων (σύσταση, χρώμα, αίμα, βλέννα, κ.λ.π.). Σημαντική είναι η πληροφόρηση για την όρεξη και την διάθεση του ζώου, για τους τελευταίους εμβολιασμούς καθώς και για την τελευταία αντιπαρασιστική αγωγή. Η διατροφή του ζώου τις τελευταίες ημέρες επίσης διαφωτίζει την κατάσταση, όπως και ο τρόπος ζωής του (περιπλάνηση χωρίς την επίβλεψη του ιδιοκτήτη). Η ύπαρξη άλλων ζώων στο νοικοκυριό παίζει το ρόλο της (π.χ. παράσιτα). Ο ψεκασμός του κήπου με φυτοφάρμακα ή η βαφή παραθύρων με μπογιά και άλλες τέτοιου είδους «λεπτομέρειες», μπορεί να αποτελέσουν τη λύση του διαγνωστικού προβλήματος. Σε κάθε περίπτωση, ο ιδιοκτήτης οφείλει να ανταποκριθεί με ειλικρίνεια και να επιστρατεύσει τη μνήμη του. Επικουρικά, ειδικές εξετάσεις, όπως οι αιματολογικές, οι βιοχημικές και η ακτινοσκόπηση, παρέχουν πολύτιμα διαγνωστικά στοιχεία.

Θεραπεία
Αυτή, όπως είναι φυσικό, εξαρτάται από το αίτιο. Επειδή η κατάσταση του ζώου μπορεί να έχει επιβαρυνθεί (αφυδάτωση), δεν είναι καλό να το φορτώνουμε με φάρμακα. Είναι λοιπόν σημαντική η εξακρίβωση του αιτίου. Ένα πρώτο βασικό θεραπευτικό μέτρο είναι η 24ωρη νηστεία τροφής. Αφήνοντας το ζώο νηστικό για ένα 24ωρο, δίνουμε μία ευκαιρία στο έντερο να … «ηρεμήσει». Σε κάποιες περιπτώσεις, αυτή τη πρακτική και μόνο λύνει και το πρόβλημα (π.χ. υπερκατανάλωση τροφής, αλλοιωμένης τροφής, ακατάλληλης τροφής). Ταυτόχρονα, αν το ζώο στην στιγμή της διάρροιας έπαιρνε κάποια φάρμακα, τότε σταματούμε την χορήγησή τους, εκτός αν έχουμε προειδοποιηθεί από τον κτηνίατρο και μας έχει δώσει σχετικές οδηγίες. Από κει και πέρα, η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι εξειδικευμένη και όπως τονίσαμε πριν, ανάλογη του αιτίου.

Παιχνίδια που μπορείς να κάνεις με τον σκύλο σου στο σπίτι

Αυτές τις ημέρες ας μην ξεχνάμε και τα κατοικίδιά μας. Τα έχουμε ανάγκη και μας έχουν και αυτά. Λόγω της κατάστασης που επικρατεί  οι ...